Powodów dla wystąpienia zaburzeń słuchu jest wiele i mają różne podłoże. W poniższym wpisie przybliżamy zagadnienie zaburzeń przetwarzania słuchu, przedstawiamy możliwe rodzaje terapii tego zaburzenia i czynniki, które powinny zwrócić uwagę rodzica lub opiekuna na potencjalny problem.
Jakie są inne nazwy i rodzaje zaburzeń przetwarzania słuchowego?
W literaturze spotykamy różną terminologię dotyczącą zaburzeń przetwarzania słuchowego, m.in.:
- zaburzenia procesów przetwarzania słuchowego,
- ośrodkowe lub centralne zaburzenia słuchu,
- zaburzenia ośrodkowego przetwarzania słuchowego,
- ośrodkowe lub centralne zaburzenia procesów słyszenia.
Jak zbudowana jest droga słuchowa?
Fale powietrza pod wpływem mowy i dźwięków wchodzą w drgania i przenoszą je na błonę bębenkową, która dotyka kosteczek słuchowych. Następnie kosteczki przenoszą drgania na okienko owalne, za którym w uchu wewnętrznym znajduje się płyn. Ten drgający płyn wprowadza w ruch komórki rzęskowate i zamienia na impuls nerwowy, który nerwem dociera do kory słuchowej (w korze mózgowej) i tam dopiero jest analizowany.
CAPD zachodzą w części centralnej kory mózgowej! (część 5 na rysunku)
Badania takie jak np.: audiometria impedancyjna, audiometria tonalna, otoemisje akustyczne, ABR nie wskażą zaburzeń przetwarzania słuchowego.
Należy również pamiętać, że audiometria impedancyjna (tympanometria) to badanie ucha, a nie słuchu.Pozwala ocenić stan drożności i pomiar ciśnienia w uchu środkowym.
Na czym polega drenaż uszu?
W błonie bębenkowej umieszcza się dren, który powinien utrzymać się przez 1 rok. Zadaniem jego jest osuszanie ucha przez umożliwienie odpływu wszystkich wydzielin, np. podczas kataru.
Jak jest różnica między słuchaniem a słyszeniem?
Słyszenie jest funkcją stałą, bierną, nieświadomą (cały czas słyszymy wszystko dookoła nas).
Słuchanie jest funkcją: aktywną, świadomą, wymagającą wysiłku (tej umiejętności uczymy się, wybieramy to, czego chcemy słuchać, w przypadku gdy nasz mózg jest mocno przeciążony nadmierną ilością odbieranych bodźców, wtedy nie potrafi wybrać kanału słuchowego).
Jakie jest postępowanie diagnostyczne w przypadku CAPD:
W razie potrzeby przeprowadzenia diagnozy w kierunku CAPD wykonuje się m.in.:
- badanie audiometryczne słuchu,
- test sekwencji długości TSD,
- test sekwencji częstotliwości,
- test separacji usznej DDT,
- test mowy w szumie TMS,
- test wykrywania czasowych aspektów dźwięków niewerbalnych GDT,
- badanie pamięci werbalnej.
Nieprawidłowości wykazane podczas wykonywania jednego z testów oznaczają CAPD. Pełną diagnozę wykonuje się dzieciom, które ukończyły 7 rok życia. Dla dzieci od 4 roku życia stwierdzamy jedynie ryzyko zaburzeń CAPD.
Jakie mogą być przyczyny Centralnych Zaburzeń Przetwarzania Słuchowego?
Poniżej lista potencjalnych przyczyn CAPD:
- uszkodzenia Centralnego Układu Nerwowego (urazy, udary, uszkodzenia toksyczne),
- zmiany degeneracyjne CUN spowodowane wiekiem,
- opóźnione lub zaburzone dojrzewanie CUN (wcześniactwo, niedotlenienie okołoporodowe),
- deprywacja słuchowa (ograniczenie bodźców słuchowych) spowodowana długo trwającym niedosłuchem dzieci, które często przechodzą infekcje uszu, przerost migdałków itp.
Jakie są objawy CAPD?
CAPD poznajemy m.in. przez:
- Opóźniony Rozwój Mowy ORM,
- ograniczone rozumienie mowy, gdy nie jest kierowana bezpośrednio wprost do odbiorcy,
- nieprawidłowe zrozumienie pytań i poleceń, szczególnie gdy są długie
- zaburzona intonacja (mowa monotonna, cicha albo odwrotnie bardzo szybka, zbyt głośna),
- nadwrażliwość na dźwięki,
- duże zmęczenie po przebywaniu w głośnym środowisku (natychmiastowa reakcja),
- zaburzona koncentracja, krótka zdolność utrzymania uwagi,
- nadmierne zwracanie uwagi na bodźce słuchowe, które nie są istotne.
Jeżeli Twoje dziecko przejawia któreś z następujących trudności zgłoś się na badania CAPD. Szczególnie, gdy zauważysz u swojego dziecka wady wymowy, zaburzenia koncentracji i uwagi. Badania CAPD należy wykonać też, gdy dziecko podczas czytania bajki ma trudności ze skupieniem, np. bardziej zwraca uwagę na dźwięki dochodzące z otoczenia. Również trudności ze zrozumieniem poleceń, mylenie kolejności działań, nadpobudliwość bądź wycofanie, trudności z zapamiętaniem i powtórzeniem usłyszanej informacji są wskazaniem do diagnostyki w kierunku zaburzeń słuchu. Nie należy bagatelizować też problemów z recytowaniem alfabetu i wymienianiem w kolejności dni tygodnia i miesięcy, trudności z uczeniem się na pamięć i zapamiętywaniem sekwencji dźwięków. Problemy z tabliczką mnożenia, błędy ortograficzne typu słuchowego (np. łódka-utka, krzesło-kszesło, pomagają-pomagajom), trudności w nauce języków obcych, nadmierna potrzeba hałasowania (dzieci mówią głośno aby zagłuszyć nadmiar odbieranych dźwięków), problemy z pisaniem ze słuchu, opuszczanie sylab (początkowych, końcowych).
Jak przebiega terapia logopedyczna i trening słuchowy?
Terapia CAPD – terapia logopedyczna + trening słuchowy może być przeprowadzona w nurcie:
- Johansen
- Tomatis
- SAS
- Neuroflow
- GoBrain
- Warnke
Neurologopeda/ tyflopedagog
Joanna Dziopa