Objawy zaburzeń dotyczących przetwarzania sensorycznego często obserwowane są przez rodziców, którzy widzą nietypowe zachowania dziecka, jednak nie potrafią ich logicznie wytłumaczyć. Zaburzenia zmysłowe charakteryzują się najczęściej trudnościami w adaptacji dzieci do istniejących sytuacji dnia codziennego np.:
- znacznymi problemami w pielęgnacji dziecka (ubieranie, mycie, obcinanie włosów czy paznokci),
- negatywnymi reakcjami dziecka w momencie ekspozycji na bodźce dotykowe, dźwiękowe, wzrokowe,
- trudnościami w relacjach rówieśniczych – znaczną niechęcią do brania udziału w życiu szkolnym/ przedszkolnym, zachowaniami agresywnymi bądź utrudniającymi prowadzenie zajęć,
- tendencje do nadaktywności, nadruchliwości w codziennym życiu utrudniające funkcjonowanie.
Zaburzenia SI można rozumieć jako trudności z ,,oprogramowaniem sensorycznym”, które definiuje sposób, w jaki człowiek odbiera świat oraz jak reaguje na otaczające go bodźce. ,,Oprogramowanie” to znajduje się w Ośrodkowym Układzie Nerwowym, który zbiera informacje z otaczającego nas świata, rejestruje je, przetwarza oraz w odpowiedzi wytwarza reakcję na zaistniały bodziec.
4 typy najczęściej występujących zaburzeń przetwarzania sensorycznego to :
- TYP I – dziecko szczególnie wrażliwe, nadreaktywne (nie broni się przed bodźcami, jednak jest płaczliwe, rozdrażnione, ciężko mu się skupić),
- TYP II- dziecko szczególnie wrażliwe, broniące się przed bodźcami (często wycofuje się z zabaw, jest czujne, unika zabaw/aktywności, które obfitują w bodźce),
- TYP III- dziecko słabo reagujące na bodźce, wycofane i bierne (reakcje i ruch mogą być spowolnione, dziecko może sprawiać wrażenie ospałego, mało aktywnego),
- TYP IV- dziecko słabo odczuwające bodźce, ale aktywnie ich poszukujące (dziecko samo dostarcza sobie potrzebnych doznań np. mocno uderza pięścią w ściany, ma potrzebę ciągłego intensywnego ruchu lub kontaktu fizycznego).
Zgodnie z tym podziałem maluchy dzielą się ze względu na tzw. próg pobudliwości – czyli próg, który bodziec musi przekroczyć by pobudzić układ nerwowy oraz ze względu na reakcję organizmu, jaka następuje po zadziałaniu bodźca. Każdy z typów, czy tzw. profili sensorycznych może oznaczać w obrębie danych układów zmysłów precyzyjniejsze zaburzenia np. nadreaktywność wzorkową, podreaktywność czucia głębokiego z aktywnym poszukiwaniem bodźców.
Co jednak powinno byś sygnałem, wskazującym na potrzebę udania się na diagnozę i terapię Integracji Sensorycznej? Wszelkie powtarzające się sytuacje, w których wydaje się, że reakcja dziecka jest nieadekwatna do zaistniałych bodźców. Dodatkowym ważnym wyznacznikiem jest utrudnione funkcjonowanie w życiu codziennym i rówieśniczym.
mgr Adrianna Mazur, fizjoterapeuta, terapeuta integracji sensorycznej