Wada postawy to zaburzenia rozwoju struktur mięśniowych, więzadłowych i kostnych występujące w różnych obszarach ciała oraz różnych płaszczyznach. Takie odstępstwa od prawidłowej postawy mogą mieć charakter wrodzony (w związku z predyspozycjami genetycznymi czy istniejącą chorobą), bądź nabyty (związany np. z przyjmowaną nawykową pozycją ciała). Warto wspomnieć, że spora część wad postawy ma swoje korzenie w nadwadze i otyłości oraz szeroko rozumianej hipokinezji (tzw. bezczynności ruchowej).
Większość wad postawy lub tendencje do jej rozwinięcia można zdiagnozować już we wczesnym dzieciństwie dzięki obserwacji postawy statycznej (w pozycji stojącej czy siedzącej) oraz dynamicznej, czyli jakości wzorców ruchowych dziecka. Część dzieci nawet w okresie niemowlęctwa wykazuje predyspozycje do występowania w późniejszym czasie wad postawy np. asymetrycznie pełzając, czy poruszając się na pośladkach zamiast czworakować.
U dzieci które chodzą od dłuższego czasu, przyjmijmy od 2 r.ż. można wymienić ( z pewnym uproszczeniem) następujące najczęściej widoczne w gabinetach rehabilitacyjnych zaburzenia:
- w obrębie kręgosłupa: plecy okrągłe, wklęsłe oraz okrągło-wklęsłe, plecy płaskie, skoliozy,
- w obrębie obręczy biodrowej: ustawienie miednicy w przodopochyleniu, zaburzenia symetrii np. miednicę ustawioną skośnie,
- w obrębie obręczy barkowej: asymetrię barków, barki ustawione w protrakcji,
- w obrębie klatki piersiowej: klatka lejkowata, kurza, beczkowata,
- w obrębie stawów kolanowych: kolana koślawe, szpotawe, również rotacje kości piszczelowych, przeprosty stawów kolanowych,
- w obrębie stóp: stopę płaską, stopę koślawą oraz często połączenie obu – stopę płasko-, koślawą
Każda z wymienionych wad postawy poddaje się we wczesnym etapie rozwoju korekcji – czyli kierowanemu działaniu fizjoterapeutycznemu. Terapia opiera się na rozluźnianiu przykurczonych grup mięśniowych, następnie wzmacnianiu grup osłabionych, ćwiczeniach zwiększających czucie ciała i położenie jego części względem siebie, ćwiczeniach wspomagających lepszą stabilizację ciała przeciwko sile grawitacji, a w późniejszym czasie świadomej korekcji ciała w przestrzeni. Wczesna interwencja terapeutyczna daje najlepsze skutki, ponieważ zapobiega pogłębianiu się wad oraz daje możliwość wzrostu kości dziecka w lepszych warunkach biomachanicznych.
mgr Adrianna Mazur, fizjoterapeuta, terapeuta integracji sensorycznej