Niepełnosprawność intelektualna u dzieci to zaburzenie rozwojowe, któremu towarzyszą deficyty adaptacyjne. Nieprawidłowości można wykryć na wczesnym etapie rozwoju i są to np. trudności w raczkowaniu, siadaniu lub nauce chodzenia.
Niepełnosprawność dotyka dzieci w dwóch sferach: intelektualnej i przystosowawczej.
Jak zmierzyć stopień niepełnosprawności u dziecka?
Dla skutecznego przyporządkowania stopnia niepełnosprawności intelektualnej lekarze stosują skalę Wechslera:
- 69-50 IQ – lekka: charakteryzuje się brakiem precyzji ruchów, słabą koordynacją ruchową, powolnym rozwojem mowy i jej wadami, trudnościami w nauce i skupieniu na zadaniu, problemami z pamięcią, ociężałością umysłową, brakiem krytycyzmu, podatnością na sugestie, uleganiu popędom,
- 49-35 IQ – umiarkowana: obserwuje się znaczne opóźnienie w rozwoju motoryki ruchów oraz nieumiejętność zadbania o higienę, mocno ograniczoną koncentrację i niską trwałość pamięci, nie rozumienie stosunków przyczynowo-skutkowych i logicznych następstw działań, mówienie jest często bełkotliwe o małym zasobie słownictwa,
- 34-20 IQ – znaczna: wyróżnia się duże problemy w porozumiewaniu się
z otoczeniem oraz liczne wady fizyczne. Dzieci wykazują niewystarczająco rozwinięte umiejętności werbalizacji potrzeb, trudności w kontrolowaniu emocji, prymitywny sposób okazywania uczuć, - poniżej 20 IQ – głęboka: w tej grupie obserwuje się znaczną niepełnosprawność umysłową, niezdolność do nauki, wymagana jest stała obecność opiekuna.
Czy można całkowicie wyeliminować zaburzenia rozwojowe?
Nie ma możliwości pełnej eliminacji deficytów rozwojowych i intelektualnych u dzieci dotkniętych tymi nieprawidłowościami, ale odpowiednia diagnoza i terapia można wpłynąć na rozwój i poziom funkcjonowania w społeczeństwie, niekiedy znacznie je poprawiając.
Etiologia niepełnosprawności intelektualnej jest złożona, a dzieci, których dotyka niepełnosprawność intelektualna, często rodzą się z jednym z poniższych zaburzeń rozwojowych:
- zespół Downa – trisomia 21. chromosomu,
- zespół Jacobsena – delecja (skrócenie) 11. chromosomu,
- zespół Angelmana – delecja 15. chromosomu,
- zespół Bourneville’a-Pringle’a (stwardnienie guzowate) – mutacja genów TSC1 i TSC2,
- zespół Kannera (autyzm dziecięcy),
- zespół Retta – sprzężony z płcią, zapadają na niego dziewczynki,
- mózgowe porażenie dziecięce,
- FAS/AZP – fetal alcohol syndrom albo alkoholowy zespół płodowy.